‘Het leven van een alledaagse vogel is fascinerend’

Kijk! Een vogel

Le Bleu blikt al uit naar het Grote Vogelweekend op 28 en 29 januari, wanneer Vlamingen vogels tellen in hun tuin om de tuinvogelpopulatie in kaart te brengen.

Begijn Le Bleu verwierf in Vlaanderen bekendheid als humorist van verschillende comedyshows en televisieprogramma’s. Sinds de Waaslander een aantal jaren geleden uit ‘zijn nestkast kwam’ als vogelliefhebber en vogelspotter, volgde een kentering in zijn bezigheden. Na twintig jaar humor legt hij zich nu volledig toe op zijn rol als ambassadeur van vogel en natuur. De vogelpodcast Fwiet! Fwiet!, waarin hij praat met natuurliefhebbers, vogelspotters en wetenschappers, zit inmiddels aan vijftig afleveringen. Met Fwiet geeft hij een mooi, lijvig tweejaarlijks vogelmagazine uit, en nu doet Le Bleu ook de theaterzalen aan met zijn vogelvertelling Kijk!, waarin hij onder meer vertelt over de levenswijze van vogelsoorten, de vogeltrek of de gierzwaluw.

Terug naar de natuur

Vogelen doet Le Bleu al heel lang. Als kind trok hij met zijn pa en zijn verrekijker mee het veld in. Nu heeft hij van zijn hobby zijn beroep gemaakt. ‘Dat was ook mijn doel. Vijf, zes jaar geleden wilde ik van pad wisselen richting vogels en natuur. Dit is het eerste jaar waarin ik mijn inkomsten alleen uit die activiteiten haal. Het is fijn om te merken dat er inderdaad belangstelling is voor vogels. Ik laat niet, zoals met comedy, de grootste zalen vollopen, maar tot nu toe was toch alles uitverkocht.’

‘Toen ik met de podcast begon, wist ik niet hoe dat zou lopen. Je moet er zoals in zo veel zaken vanuit gaan dat je eigen goesting, interesse en verwondering de beste basis zijn. Ik heb nog altijd een lange wachtlijst van mensen die ik wil interviewen. Zo’n kleine niche is vogelen dus niet. Het begint meer en meer mensen te begeesteren. Met het tijdschrift Fwiet gaan we nog breder, met mooie foto’s en diepgaande verhalen die iedereen kan begrijpen. Ik hoor van mensen die niet veel van vogels afweten, dat ze het interessant vinden. Publicaties over natuur en vogels zijn vaak ofwel wetenschappelijk ofwel zo laagdrempelig dat het alleen over de pimpelmees en koolmees gaat. Wij hebben auteurs gezocht die er iets van kennen, maar die ook toegankelijk kunnen schrijven.’

Contact met natuur verloren

Over het algemeen hebben veel mensen nog wel wat bij te leren. Sommigen kunnen geen merel van een mus onderscheiden. ’Helaas is dat zo. Ik geef soms begeleide vogelwandelingen en het is dikwijls erbarmelijk gesteld met de kennis over vogels, veelal omdat we het contact met de natuur verloren zijn. We hebben de natuur niet meer nodig. Dat is ook het uitgangspunt van mijn voorstelling. Ik heb het bijvoorbeeld over het licht, wat op zich misschien vreemd lijkt, maar eigenlijk staat en valt alles in de natuur met licht: hoelang de dagen zijn, de seizoenen ... Maar wij mensen hebben natuurlijk het kunstlicht. En dat een kip geslacht moet worden, vergeten we ook, want die ligt toch gewoon in de supermarkt. Daarom is het een van mijn doelstellingen om opnieuw een brug tussen mens en natuur te slaan. Ik vind het trouwens nog altijd verbazend dat de openbare omroep bijvoorbeeld niet dagelijks een natuuritem opneemt in het journaal. Als er zo veel sport wordt getoond, zou een natuurpraatje gekoppeld aan klimaat en milieu toch ook mogen? Er is nu wel de documentaire Onze natuur, een hele stap voorwaarts, maar ik hoop dat het niet bij die zes afleveringen blijft.

Mezen en mussen

Kijk! wordt dus een tocht door de seizoenen met allerlei vogelgeluiden, weetjes over vogelsoorten, historische verhalen … ‘Neem het leven van de gierzwaluw die hier elk jaar voor honderd dagen verblijft en dan terugkeert naar het regenwoud van Congo. Je weet soms niet hoe fascinerend het leven van een alledaagse vogel kan zijn. En je moet echt niet naar Mexico of Mongolië om prachtige vogels te zien. Als je goed naar een koolmees kijkt, zie je patronen en kleuren die je niet eerder opmerkte. Vogels kunnen ook heel inventief zijn.

Staartmezen kruipen in de winter dicht bij elkaar op een tak om het warm te hebben. Een groenling draait zonnebloempitten op zo’n manier rond zijn snavel dat hij de pel eraf kan halen.’ Onvermijdelijk halen ook minder vrolijke berichten de lezing. ‘Ik kan niet de hele voorstelling lang mekkeren, maar sommige cijfers kan ik niet wegsteken. Verwondering en verontwaardiging gaan dan wel eens hand in hand. Zo is de huismus een van de grote verliezers van de laatste veertig jaar. 250 miljoen paren zijn in die tijd verdwenen. Als het over milieu en klimaat gaat, hoor ik sommige mensen op sociale media zeggen en schrijven dat het allemaal niet zo’n vaart zal lopen. Zij weten niet wat ze zeggen. De mens heeft op korte termijn al heel veel om zeep geholpen.

Vogels tellen

De komst van Begijn Le Bleu naar GC de Bosuil in Jezus-Eik (de bosuil komt in Kijk! trouwens uitgebreid ter sprake) volgt vlak na Het Grote Vogelweekend en De Grote Vogeltelweek voor Scholen. In 2022 telden 53.283 Vlamingen 897.898 vogels in 28.691 tuinen of scholen. Hoe belangrijk is zo’n initiatief? ‘Het is een burgerwetenschapsproject dat een zicht geeft op de populatie van onze tuinvogelsoorten, maar het is vooral ook een belangrijk sensibiliseringsmoment van Natuurpunt. Het wordt elk jaar populairder. Je krijgt de media mee en het is een familiemoment om samen van de natuur vlakbij te genieten en je basiskennis bij te spijkeren. Je kan nu al beginnen te voederen met een plankje. Je kan er natuurlijk een vogelgids en een verrekijker bij nemen. Naar vogels kijken is rijker dan je denkt. Je kan lang blijven hangen bij één soort. Het kan ook een vorm van meditatie zijn. Eens even niet bezig zijn met jezelf, maar met wat die vogel allemaal doet.’

Tekst: Michaël Bellon
uit: Lijsterbeskrant december 2022

Zie ook de podcast: Fwiet! Fwiet!
Meer info over Kijk! in GC de Bosuil