Expat in België
03/11/23
In april 2021 kwam Japanner Tomokazu Hayashi (46) als expat naar België met zijn echtgenote Teruko (43), zijn zonen Kazuharu (16) en Kazuho (14), en dochter Mikako (11). Hij werkt voor autofabrikant Toyota in Zaventem en woont met zijn gezin in Kraainem. Na twee en een half jaar in België maakt hij voor ons de balans op.
‘Vóór ik naar België kwam, kon ik me niet voorstellen hoe het zou zijn om in Europa te leven en te werken. Je denkt na over ieder detail. Hoe pendel ik naar het werk? Waar vind ik de beste school voor mijn kinderen? Waar kan ik een gsm-abonnement afsluiten? Die eerste maanden waren best pittig. Gelukkig biedt Toyota als bedrijf veel ondersteuning en waren de collega’s erg behulpzaam.’ Het Europese hoofdkwartier van Toyota bevindt zich in Evere, het technisch ontwikkelingscentrum in Zaventem. Tomokazu staat er aan het hoofd van het onderzoeks- en ontwikkelingsteam. Trots toont hij enkele filmpjes van de Toyota Mirai, een wagen die wordt
aangedreven door waterstof. ‘Ons team ontwikkelde daarvoor de brandstofcellen waarin waterstof en zuurstof worden omgezet in elektriciteit. We bekijken of we dit systeem kunnen overzetten op andere toepassingen, zoals schepen, treinen, bussen, vrachtwagens of vliegtuigen.’ Viool ‘Ik vind het fantastisch om hier te mogen werken. Ook mijn vrouw was erg blij om naar België te komen. Als viool lerares was het een droom om de Europese cultuur van dichterbij te leren kennen, en te ontdekken waar componisten hun beroemdste muziekstukken hebben geschreven. Zowel mijn echtgenote als ikzelf volgen Franse les. Dat gaat voor haar vlotter dan voor mij. (lacht) Aan Nederlands heb ik me nog niet gewaagd. Ik hoor dat ik daarmee had moeten beginnen omdat het zo goed op het Engels lijkt.’ Alleen Kazuharu (niet op de foto) – de oudste zoon van het gezin – vond het moeilijk om zijn vrienden in Japan achter te laten. Maar intussen heeft de tiener zijn draai gevonden in ons land. Hij schuift mee aan tafel en praat honderd uit. ‘Toen we naar hier verhuisden, sprak ik enkel Japans. Hier ging ik naar een internationale school, waar Engels de
voertaal is. Dat was moeilijk. Gelukkig maakte ik gauw vrienden. Uiteindelijk viel de verhuizing veel beter mee dan ik had verwacht’, geeft hij toe. ‘Ik hou van
de sfeer in België. Mensen zijn zo relaxed, er is veel openheid en tolerantie naar anderen.
Wijkfeest
Dat beaamt zijn vader. ‘Eerst woonden we in Wezembeek-Oppem, maar daar konden we niet blijven. Uiteindelijk belandden we in Kraainem, in een leuk huis met een mooie tuin. Nog vóór we verhuisden kwam ik met onze hond door de wijk wandelen. Toevallig raakte ik aan de praat met een van mijn toekomstige buren. Hij vertelde me dat er enkele dagen later een wijkfeest zou plaatsvinden. We brachten zelfgemaakte sushi mee en sloegen een praatje met onze nieuwe buren. We voelden ons meteen welkom, iedereen was zo vriendelijk en open.’ De jongste kinderen zijn helemaal gewend aan het leven in België. Om de overgang voor hen minder drastisch te maken, volgden zij eerst les aan een Japanse school in Brussel. ‘Dat was qua taal en gewoonten makkelijker voor hen, maar tegelijk voelde het aan als een gemiste kans. Ik wilde hen laten proeven van een meer internationale omgeving en de lokale cultuur’, zegt Tomokazu. ‘Ondertussen gaat mijn dochter naar Joli-Bois, een Franstalige lagere school in Sint-Pieters-Woluwe. Ze voelt zich daar als een vis in het water. De 15 kinderen in haar klas zijn afkomstig uit 13 verschillende landen. Dat is een unieke ervaring, die ze nooit had gehad als ik in Japan was gebleven. Mijn middelste zoon heeft een tijdje op een internationale school gezeten, waar hij intensief Engels kon leren. Intussen is hij weer naar de Japanse school verhuisd. Als we terugkeren naar Japan, moet hij daar eindexamen afleggen op de middelbare school. In de Japanse school kan hij zich optimaal voorbereiden.’
Cultuurshock
‘Wat de grootste cultuurshock was? Het is moeilijk om er eentje uit te pikken’, lacht vader Tomokazu. ‘Het grootste verschil zijn de sociale omgangsvormen. In Japan proberen mensen elkaar in het openbaar zo weinig mogelijk te storen. Luide muziek spelen of hardop praten, dat wordt er niet gedaan. Hier lopen mensen soms op straat te bellen met hun smartphone op speaker. Dat is in Japan ondenkbaar. Wat ik ook besef, is hoe stipt het openbaar vervoer in Japan is. Niet alleen over de Shinkansen hogesnelheidstreinen, maar ook de gewone treinen of bussen. Hier rijden treinen nooit op tijd, en iedereen lijkt zich daarbij neer te leggen. De tolerantiedrempel ligt hoger. De balans tussen werk- en privéleven is hier veel even wichtiger dan in Japan. Als je ’s avonds laat op kantoor rondloopt, dan zitten enkel de Japanse expats nog aan hun bureau. (lacht) Europeanen hechten veel meer belang aan hun gezinsleven en de tijd die ze buiten het werk doorbrengen. Nu probeer ik ’s avonds zo vaak mogelijk samen met mijn gezin te eten. Soms moet ik daarna nog aan het werk, maar dat vind ik niet erg.’
Mosselen en misosoep
In zijn eetgewoonten heeft het gezin een evenwicht gevonden tussen de Europese en de Japanse keuken. ‘In Japan at ik elke ochtend rijst en misosoep, maar ik ben inmiddels gewend aan die lekkere croissants. We houden ook van mosselen en frietjes. En we zijn dol op maatjes. ’s Avonds koken we traditioneel Japans.
Gelukkig zijn hier enkele Japanse supermarkten in de buurt. Ook in Brussel vind je Aziatische winkels, waar we typische voedingswaren zoals tofu, sojasaus,
miso of zelfs natto (gefermenteerde sojabonen, red.) kopen. We gaan ook graag naar de markt van Stokkel. We kunnen dus koken zoals thuis, al kosten de ingrediënten wel meer dan in Japan. Daar kan je echt voor een paar euro een volledige maaltijd klaarmaken. Dat is hier ondenkbaar.’ ‘Met de andere expats uit Japan hebben
we een goede band. Dat zijn collega’s van bij Toyota, maar ook ouders van kinderen die in Brussel op de Japanse school zitten. Als je hier als nieuweling aankomt, is zo’n gemeenschap goud waard om snel je draai te vinden. Soms gaan we samen op stap. Begin september speelde het Japanse voetbalteam een oefeninterland tegen Turkije, in het stadion van KRC Genk. De wedstrijd vond plaats op een dinsdagnamiddag, maar ik denk dat alle Japanse expats daar in de tribune zaten.’ (lacht)
Toekomstplannen
Ik ben drie keer naar Japan gereisd sinds ik in België woon. Afgelopen zomer nam ik mijn gezin mee naar huis. Dat was de eerste keer in tweeënhalf jaar. Het was fijn om onze vrienden, familieleden en buren terug te zien. In principe blijf ik nog minstens anderhalf jaar in België, maar dat is iets waar mijn Japanse en Europese bazen het over eens moeten raken. Wat mijn carrière verder nog brengt, weet ik niet. Misschien blijf ik daarna in Azië, misschien kom ik nog eens naar Europa of geven ze me een
plek in Noord-Amerika. Ik laat het op mij afkomen.’ ‘We hebben veel geleerd van ons verblijf in België. Als we terugkeren naar Japan, nemen we een koffer vol indrukken en ervaringen mee naar huis. Het is boeiend om vanop een afstand naar je thuisland te kunnen kijken, omdat het andere inzichten geeft in de manier waarop je altijd hebt geleefd en in de dingen die je als vanzelfsprekend beschouwt. Dat is een waardevolle levensles die we nooit zullen vergeten.’ Heidi Wauters
