Folk Nevermind reanimeert de teen spirit van Nirvana
16/05/24
De grunge van Nirvana gespeeld op viool, accordeon en akoestische gitaar, dat is het handelsmerk van Folk Nevermind. ‘De melodieën zijn onverslijtbaar, omdat ze zo eenvoudig zijn’, zegt frontman Manu Champagne. Samen met zijn muzikanten countert hij het soms agressieve teenagedrama met de nodige zwier en humor.
We ontmoeten Manu Champagne, in de Franstalige wereld vooral bekend voor zijn muzikale alter ego Monsieur Dupont en als tv-presentator, toevallig dag op dag dertig jaar nadat Kurt Cobain zichzelf een kogel door het hoofd joeg en Brian Jones, Jimi Hendrix, Janis Joplin en Jim Morrison vergezelde bij de club van 27. Dat de zanger en gitarist van Folk Nevermind zich die fatale dag nog zo goed kan herinneren, heeft verschillende redenen. ‘Ik had mijn ticket voor het concert dat Nirvana later dat jaar in Vorst Nationaal zou geven al op zak. Ik maakte ook deel uit van de generatie van Kurt Cobain. Op mijn 16e maakte ik met mijn vrienden een opname van Polly op een oude bandrecorder. Ik was erg geraakt toen met MTV Unplugged in New York, zeven maanden na de dood van het rockicoon een akoestisch Nirvana-album verscheen.’
Het is die plaat die Manu nogmaals met de neus op de feiten drukte: Nirvana was zo veel meer dan een kwade band die luide, agressieve punkrock maakte. ‘In essentie maakte Kurt Cobain eenvoudige popliedjes en melodieën die een kwetsbaarheid uitstraalden waar rocksterren toen niet meteen mee uitpakten.’ Uit die unpluggedsessie met uitgeklede versies van Nirvanaklassiekers en een handvol covers van onder andere Lead Belly, bleek dat zijn muziek niet alleen een voorbeeld nam aan zijn punk- en indierockidolen, maar evengoed diep geworteld zat in de Amerikaanse blues- en folktraditie. ‘Ik zag het optreden op tv’, herinnert Manu zich. ‘De VHS-opname die ik ervan maakte, slingert hier nog ergens rond. Ik bleef hem als 19-jarige maar herbekijken terwijl ik dacht: het kan toch niet dat zo’n talent nu dood is.’
Extreem verlegen
Het greep Manu zo aan omdat hij er zijn eigen gevoelens in herkende. ‘Ik stam uit een generatie waarvoor rock-‘n-roll ertoe deed. Ik kom uit Geer, een klein dorp nabij Borgworm. Voor de lokale jeugd stond Nirvana voor seks, drugs en rock-’n-roll, maar ook voor een imaginaire wereld waarnaar ze wilden ontsnappen. Veel leeftijdsgenoten trokken zich op aan het idee dat er ergens aan de andere kant van de oceaan iemand worstelde met dezelfde gevoelens van isolatie en vervreemding. Smells Like Teen Spirit markeert het oergevoel van de adolescent. Wist je trouwens dat het de slogan van een merk van deodorant was? Cobain had die zin gelezen op een affiche, en de woorden waren hem bijgebleven.
‘Muziek is ook altijd mijn beste vriend geweest’, vervolgt Manu, die een carrière uitbouwde bij de RTBF. ‘Als kind al was muziek mijn manier om mijn extreme verlegenheid te counteren. Ik wilde zo weinig mogelijk mensen zien. Als ik op een trap anderen kruiste, wist ik niet hoe me te gedragen of wat te zeggen. Met muziek ging dat makkelijker. Ik vind het na al die jaren nog steeds de beste manier om het ijs te breken, ook omdat het talen, grenzen en culturen overstijgt. Ik kom net terug van een 14-daagse rondreis door Tunesië en die trip heeft dat nog eens bevestigd.’
Manu’s allereerste optreden was een playbackwedstrijd tijdens de dorpsfeesten. ‘Ik was 10 jaar en zat in een bandje met mijn beste vriend. Ook daar heb ik nog video-opnames van. We imiteerden Jimi Hendrix, en we konden onze gitaren kapotslaan omdat we ze zelf gefabriceerd hadden. (lacht) Door in de kerk harmonieën te zingen zag ik het belang in van het delen van zangpartijen. Rond het kampvuur besefte ik aan den lijve wat het deed met mensen als iemand een gitaar vastnam en begon te zingen. Of het nu een deuntje als Frère Jacques of Au clair de la lune was, of een liedje van The Beatles of Simon & Garfunkel, vaak is er niet meer dan één akkoord nodig om de aandacht vast te grijpen. Muziek was voor mij een ontmoetingsplaats en een krachtig doorgeefluik van emoties. Net zoals het dat voor Kurt Cobain was.’
Geestige improvisaties
Dat is het nu ook voor Folk Nevermind, een trio dat 6 jaar geleden het levenslicht zag en intussen een lange weg heeft afgelegd, met de opnames van het titelloze album in 2022 als voorlopig hoogtepunt. Ondanks de nodige 13 zaterdag 25 mei Folk Nevermind Teen Spirit MUZIEK 20 uur – GC de Lijsterbes tickets: 14 euro (basis), 12,60 euro (UiTPAS) obstakels - Manu noemt een hartoperatie, een globale pandemie en een verblijf in Azië - mag hij alvast de verdienste opstrijken dat hij accordeonist Didier Laloy en violist Damien Chierici heeft samengebracht. ‘Hoewel het twee geweldige muzikanten zijn, kenden ze elkaar niet. Intussen hebben ze minstens vijf projecten samen gedaan. Didier was niet vertrouwd met de muziek van Nirvana, maar ik ben blijven aandringen. Uiteindelijk wilde hij één keer proberen of de combinatie zou werken. Hetzelfde verhaal bij Damien. Ik had de noten van Polly en Smells Like Teen Spirit voor hen opgeschreven. Ze zijn op de repetitie aangekomen en niet meer vertrokken. Zo gek waren ze op die eenvoudige liedjes met wervelende melodieën, waarmee ze nog alle kanten uit konden. Het was uiteindelijk Didiers idee om een album op te nemen.’
Gelanceerd door de Waalse folkband Panta Rhei is Didier de voorbije decennia uitgegroeid tot één van de veelzijdigste Belgische accordeonisten. Hij was lid van Urban Trad, werkte samen met Tuur Florizoone en Katy Adam en vierde onlangs 30 jaar carrière. ‘Didier kan werkelijk alles spelen. Maar ook al staat hij met de grootste muzikanten op het podium, hij zal het kind in hem nooit loslaten. Ik krijg soms de tranen in mijn ogen van het lachen als ik hem de emotionele songs van Nirvana hoor blenden met zijn geestige en creatieve accordeonspel. We hebben de show nu ongeveer 50 keer gespeeld, en elke keer is anders, met kleine improvisaties, zoals in Rape me. Soms vermengen we de originelen van Nirvana met eigen composities van Didier, Damien of Arno Polet, de violist die Damien nu vervangt.
Voor alle generaties
‘Het toffe aan deze concerten is dat ze iedereen kunnen aanspreken. Zowel de generatie van mijn ouders, die de opkomst van de hardrock en de punk in de jaren 70 hebben meegemaakt, als de jongere generatie, voor wie het veel vanzelfsprekender is geworden om gevoelens te delen, kent de liedjes. We spelen ze niet zomaar na, maar brengen er zwier en humor in. Tot in Tunesië heb ik mensen met Nirvana-shirts zien rondlopen.’ Waarmee Manu wil zeggen dat het volledige potentieel van het project nog lang niet benut is. ‘Ik zou binnenkort graag een muziekproject op poten zetten over Club 27, maar wel iets dat verder kijkt dan het drama. Opgeluisterd met typisch Belgische humor.’
Tom Peeters
